Quản trị doanh nghiệp: Vai trò và nguyên tắc quản trị cốt lõi

Quản trị doanh nghiệp không chỉ đơn thuần là điều hành hoạt động hằng ngày. Mà còn là nghệ thuật kết nối chiến lược, con người và hệ thống để đạt được mục tiêu chung. Tuy nhiên, trên hành trình phát triển, không ít doanh nghiệp – dù lớn hay nhỏ – đều mắc phải những sai lầm phổ biến trong quản trị. Khiến hiệu quả kinh doanh suy giảm hoặc thậm chí rơi vào khủng hoảng. Nhận diện và khắc phục những sai lầm này kịp thời là chìa khóa giúp doanh nghiệp vận hành bền vững và phát triển dài lâu.

Quản trị doanh nghiệp là gì?

Quản trị doanh nghiệp là gì?

Quản trị doanh nghiệp là quá trình lên kế hoạch, tổ chức nguồn lực, điều phối và giám sát các hoạt động trong doanh nghiệp nhằm đạt được mục tiêu đề ra và tạo ra giá trị bền vững cho tổ chức.

Hoạt động quản trị bao phủ mọi lĩnh vực trong doanh nghiệp, từ chiến lược, tài chính, nhân sự, marketing đến sản xuất và pháp lý. 

Các yếu tố tạo nên quản trị doanh nghiệp, bao gồm:

• Lập kế hoạch (Planning): Nhằm xác định mục tiêu cần đạt, xây dựng chiến lược phù hợp và lựa chọn các phương pháp thực hiện hiệu quả. Cần dựa trên việc phân tích kỹ thị trường, tình hình tài chính và nguồn lực sẵn có của doanh nghiệp.
• Tổ chức (Organizing): Bao gồm việc thiết lập cơ cấu tổ chức, phân bổ nhân lực và tài nguyên cho từng bộ phận hay nhiệm vụ cụ thể. 
• Điều hành (Leading): Là hoạt động dẫn dắt và truyền cảm hứng cho đội ngũ nhân sự nhằm thúc đẩy họ thực hiện đúng vai trò và nhiệm vụ.
• Kiểm tra và đánh giá (Controlling): là việc giám sát kết quả hoạt động, so sánh thực tế với kế hoạch đã đặt ra. Từ đó kịp thời điều chỉnh để đảm bảo mọi việc đi đúng hướng. 
• Quản trị tài chính (Financial Management): Quản lý nguồn lực tài chính của doanh nghiệp, bao gồm việc lập ngân sách, quản lý tiền mặt, và đảm bảo rằng doanh nghiệp duy trì sự ổn định tài chính.
• Quản trị dự án (Project Management): gồm việc xây dựng kế hoạch dự án, phân công nhiệm vụ, giám sát tiến độ và đảm bảo mục tiêu dự án được hoàn thành đúng hạn và trong phạm vi ngân sách

=> Tìm hiểu thêm: Quản trị là gì? 6 nội dung cốt lõi trong doanh nghiệp

Vai trò của quản trị doanh nghiệp

Vai trò của quản trị doanh nghiệp

Quản trị doanh nghiệp được ví như xương sống trong việc vận hành và phát triển doanh nghiệp lâu dài. Khi nhà lãnh đạo quản trị tốt, đồng nghĩa với việc doanh nghiệp sẽ hoạt động hiệu quả, đồng bộ và có định hướng.

Cụ thể, quản trị tốt giúp thiết lập các quy tắc, quy trình minh bạch, đảm bảo tính trung thực và hoạch định rõ ràng trong hoạt động. Điều này giúp hài hòa lợi ích giữa các bên liên quan như cổ đông, hội đồng quản trị, ban giám đốc và nhân viên.

Ngoài ra, nó giúp xây dựng niềm tin với nhà đầu tư, đối tác, cộng đồng và các cơ quan quản lý. Từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động vốn, tăng giá trị doanh nghiệp và gia tăng khả năng cạnh tranh.

Về mặt tài chính, hệ thống quản trị chặt chẽ giúp kiểm soát chi phí, giảm thiểu rủi ro, ngăn ngừa thất thoát và hạn chế tham nhũng. Qua đó, doanh nghiệp có thể tối ưu hóa lợi nhuận và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực.

Tóm lại, quản trị doanh nghiệp không chỉ là công cụ vận hành nội bộ, mà còn là đòn bẩy chiến lược để doanh nghiệp phát triển bền vững, minh bạch và có trách nhiệm trong dài hạn.

Chức năng của quản trị doanh nghiệp

Chức năng của quản trị doanh nghiệp

Chức năng lập kế hoạch

Bất kỳ doanh nghiệp nào, trước khi quản trị, đều cần lập kế hoạch chi tiết và có mục tiêu cụ thể. Đây là bước nền tảng, giúp doanh nghiệp xác định mục tiêu tổng thể, lên chiến lược cụ thể và vạch ra các phương án thực hiện. Kế hoạch có thể ngắn hạn (tháng/quý) hoặc dài hạn (trên 3 năm) và cần tính đến thị trường, nguồn lực, tài chính cũng như rủi ro.

Khi lập kế hoạch, bạn cần lưu ý:

• Kế hoạch cần có mục tiêu rõ ràng, khả thi và đo lường được (SMART).
• Luôn dự trù phương án dự phòng (plan B) để ứng phó với thay đổi.
  Phải được truyền đạt rõ ràng tới tất cả các bộ phận liên quan.

Chức năng tổ chức, bố trí nhân sự

Tổ chức là quá trình phân chia công việc, xác lập bộ máy tổ chức, phân bổ nguồn lực và nhân sự vào đúng vị trí. Mục tiêu là tạo ra một hệ thống hoạt động hiệu quả, hạn chế xung đột và chồng chéo. Khi thực hiện chức năng này, cần lưu ý:

• Nên thiết lập cơ cấu tổ chức rõ ràng, tránh quá nhiều cấp bậc gây cồng kềnh.
• Phân công công việc phải phù hợp với năng lực và sở trường của từng người.
• Cần có quy chế phối hợp giữa các phòng ban để tránh đứt gãy thông tin.

Chức năng lãnh đạo, quản lý

Lãnh đạo là nghệ thuật truyền cảm hứng, định hướng và thúc đẩy nhân sự hành động nhằm đạt mục tiêu chung. Một nhà lãnh đạo tốt biết cách điều tiết cảm xúc, ra quyết định nhanh nhạy và xây dựng văn hóa tổ chức tích cực. Tuy nhiên, bạn vẫn nên lưu ý một số điều sau:

• Cần kết hợp kỹ năng giao tiếp, tạo động lực và giải quyết vấn đề hiệu quả.
• Không nên chỉ “ra lệnh” mà cần dẫn dắt bằng sự gương mẫu và tầm nhìn.
• Coi trọng cả trí tuệ cảm xúc (EQ) và khả năng ra quyết định chiến lược.

=> Tìm hiểu thêm: Kỹ năng lãnh đạo là gì? 12 kỹ năng làm nên nhà lãnh đạo giỏi

Chức năng đo lường, đánh giá, điều chỉnh

Đây là quá trình theo dõi tiến độ công việc, so sánh thực tế với kế hoạch đã đề ra, và đưa ra hành động điều chỉnh khi cần. Nó giúp doanh nghiệp kịp thời phát hiện sai sót, tối ưu nguồn lực và cải thiện hiệu suất. Khi đo lường, đánh giá, nhà lãnh đạo cần lưu ý:

• Phải có hệ thống KPI và công cụ đo lường minh bạch, chính xác.
• Đánh giá cần dựa vào dữ liệu khách quan, tránh thiên vị cảm tính.
• Điều chỉnh phải đi kèm hành động cụ thể và phản hồi rõ ràng đến các phòng ban.

Nguyên tắc quản trị doanh nghiệp cốt lõi

Nguyên tắc của quản trị doanh nghiệp

Nguyên tắc tổ chức

Doanh nghiệp mạnh là doanh nghiệp biết tổ chức gọn, linh hoạt, đúng người – đúng chỗ. Mọi doanh nghiệp muốn vận hành hiệu quả đều cần một cơ cấu tổ chức hợp lý. Các vị trí phải được phân công rõ ràng, chức năng – nhiệm vụ không chồng chéo. Đồng thời phối hợp giữa các bộ phận phải nhịp nhàng.

Cụ thể như sau:

• Chuyên môn hóa: Phân công công việc theo năng lực để tăng hiệu quả và độ chính xác.
• Tập trung quyền lực: Tập trung quyền quyết định để chỉ đạo thống nhất và tránh lãng phí.
• Thống nhất chỉ đạo: Cả tổ chức theo một mục tiêu và kế hoạch chung.
• Trật tự: Sắp xếp con người và tài sản đúng chỗ, đúng thời điểm.
• Xích lãnh đạo: Duy trì chuỗi mệnh lệnh rõ ràng để truyền đạt hiệu quả.

Nguyên tắc nhân sự

Đặt đúng người vào đúng vị trí là bước đầu để tăng tốc hiệu suất. Quản trị nhân sự hướng đến việc xây dựng đội ngũ nhân sự ổn định, được đãi ngộ hợp lý và gắn bó lâu dài với tổ chức. Nội dung cụ thể như sau:

• Quyền hạn và trách nhiệm: Người quản lý phải có quyền hành tương xứng với trách nhiệm được giao. Nếu không có quyền, họ sẽ không thể thực thi hiệu quả.
• Thù lao công bằng: Người lao động cần được trả lương xứng đáng với công sức và giá trị họ tạo ra, để giữ chân nhân tài và tạo động lực làm việc.
• Ổn định nhân sự: Hạn chế thay đổi người liên tục. Sự ổn định giúp nhân viên yên tâm phát triển lâu dài và tích lũy kinh nghiệm.

Nguyên tắc lãnh đạo

Nguyên tắc này đảm bảo hiệu quả điều hành, tạo động lực và kết nối đội ngũ thông qua cách lãnh đạo rõ ràng và truyền cảm hứng.

• Một mệnh lệnh duy nhất từ một cấp trên trực tiếp để tránh mâu thuẫn, rối loạn trong công việc.
• Lợi ích chung: Quyết định quản trị phải ưu tiên mục tiêu chung của tổ chức thay vì lợi ích cá nhân hay bộ phận.
• Sáng kiến: Nhà quản trị nên khuyến khích nhân viên đóng góp ý tưởng, cải tiến quy trình. Từ đó, tăng sự chủ động và sáng tạo trong công việc.
• Đoàn kết: Tinh thần gắn bó giữa các thành viên là nền tảng cho một tổ chức phát triển bền vững. Người lãnh đạo cần vun đắp sự đồng lòng.

Nguyên tắc kỷ luật & công bằng

Người lao động nào cũng mong muốn được làm việc trong môi trường làm việc công bằng và kỷ luật. Nguyên tắc quản trị này nhằm tạo sự công bằng, tuân thủ nguyên tắc và niềm tin trong tổ chức. Điều này được thể hiện qua việc:

• Doanh nghiệp cần quy định rõ ràng và yêu cầu nhân viên tuân thủ. 
• Đối xử công tâm giữa các cá nhân, không thiên vị. 

Cách quản trị doanh nghiệp từng thời kỳ

Cách quản trị qua từng thời kỳ doanh nghiệp

Giai đoạn khởi đầu – Đặt nền móng cho doanh nghiệp 

Doanh nghiệp mới hình thành, tập trung vào việc xác định sản phẩm/dịch vụ phù hợp, tìm kiếm thị trường mục tiêu, kêu gọi vốn đầu tư và xây dựng đội ngũ ban đầu. Đây là giai đoạn thử nghiệm và tạo nền móng.

Giai đoạn tăng trưởng – Mở rộng và vươn xa

Khi đã xác định được hướng đi, doanh nghiệp bắt đầu mở rộng quy mô. Trọng tâm quản trị lúc này là hoàn thiện sản phẩm, mở rộng thị trường, thu hút khách hàng và xây dựng hệ thống quản lý bài bản.

Giai đoạn ổn định – Tối ưu và củng cố hệ thống

Doanh nghiệp ổn định, có chỗ đứng trên thị trường. Hoạt động quản trị chuyển sang duy trì hiệu suất, tối ưu hóa quy trình vận hành và kiểm soát tài chính chặt chẽ để tăng hiệu quả và lợi nhuận.

Giai đoạn chuyển biến – Ứng phó suy thoái hoặc tái cấu trúc

Khi doanh nghiệp gặp khó khăn hoặc mất đà tăng trưởng, cần rà soát lại toàn bộ mô hình, cắt giảm chi phí, cải tổ tổ chức và định hướng lại chiến lược để phục hồi hoặc chuyển hướng phát triển.

Những sai lầm thường gặp trong quản trị doanh nghiệp

Sai lầm khi quản trị doanh nghiệp

Dù sở hữu chiến lược kinh doanh tốt đến đâu, nếu khâu quản trị không được thực hiện hiệu quả, doanh nghiệp vẫn có thể thất bại. Dưới đây là những sai lầm phổ biến mà các nhà quản trị cần nhận diện và tránh sớm nếu muốn tổ chức phát triển bền vững.

• Thiếu tầm nhìn chiến lược rõ ràng. Không xác định mục tiêu dài hạn khiến doanh nghiệp hoạt động rời rạc. Thiếu định hướng phát triển bền vững.
• Không phân quyền hợp lý. Người lãnh đạo ôm đồm quá nhiều việc hoặc không tin tưởng nhân sự cấp dưới dẫn đến quá tải, chậm ra quyết định.
• Quản trị nhân sự chưa hiệu quả. Tuyển sai người, không đào tạo bài bản hoặc không có chính sách giữ chân nhân tài sẽ khiến doanh nghiệp mất lực lượng cốt lõi.
• Không xây dựng hệ thống và quy trình, vận hành theo cảm tính. Thiếu quy trình rõ ràng khiến mọi việc phụ thuộc vào cá nhân, không thể mở rộng quy mô.
• Quản trị tài chính lỏng lẻo, chi tiêu không có kế hoạch. Không theo dõi dòng tiền thường xuyên dễ khiến doanh nghiệp gặp khủng hoảng tài chính.
• Phản ứng bị động với sự thay đổi, không nắm bắt xu hướng. Chậm đổi mới sản phẩm hoặc mô hình kinh doanh sẽ khiến doanh nghiệp tụt hậu nhanh chóng.
• Không lắng nghe nhân viên hoặc khách hàng, bỏ qua phản hồi quan trọng từ bên trong và bên ngoài dẫn đến mất kết nối, giảm hiệu quả cải tiến và đổi mới.
• Thiếu tinh thần học hỏi và cải tiến. Doanh nghiệp không học hỏi từ sai lầm. Không liên tục cải tiến sẽ dễ rơi vào tình trạng trì trệ, tụt dốc.

Kết luận

Quản trị doanh nghiệp là một quá trình phức tạp. Nó đòi hỏi sự linh hoạt, tỉnh táo và liên tục học hỏi. Những sai lầm được nêu trên không phải là hiếm gặp, nhưng hoàn toàn có thể tránh được nếu nhà quản trị thường xuyên rà soát hệ thống, lắng nghe đội ngũ và sẵn sàng thay đổi. Doanh nghiệp thành công không phải là doanh nghiệp không mắc sai lầm, mà là doanh nghiệp biết phát hiện sớm, rút kinh nghiệm và hành động kịp thời. Đó cũng chính là nền tảng để vươn lên mạnh mẽ trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.