Cách lập và phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Bài viết này giúp bạn hiểu hơn và phân tích dòng tiền trong doanh nghiệp và báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Giúp bạn có thể vận hành doanh nghiệp một cách hợp lý.
Tại sao phải phân tích dòng tiền trong doanh nghiệp?
Tiền mặt là thứ giúp cho doanh nghiệp của bạn hoạt động. Dòng tiền là yếu tố then chốt dẫn đến thành công. Dòng tiền được định nghĩa là chênh lệch tiền mặt của một doanh nghiệp vào đầu và cuối kỳ kế toán. Tiền mặt là tiền cho vay, tiền đầu tư và tiền bán tài sản. Số tiền này được sử dụng để trả chi phí hoạt động, các chi phí trực tiếp, dịch vụ nợ gốc và chi phí mua tài sản, ví dụ như các thiết bị, v.v.
Khi bạn điều hành một doanh nghiệp nhỏ, tiền mặt là một yếu tố cực kỳ quan trọng. Doanh nghiệp của bạn hoàn toàn có thể sinh lời nhưng lại có ít tiền mặt. Ngược lại, bạn có nguy cơ mất doanh nghiệp của bạn kể cả khi bạn đang có rất nhiều tiền mặt. Vì có thể, toàn bộ số tiền đó là tiền phải trả lãi ngân hàng chứ không phải là tiền lãi của doanh nghiệp.
Phân tích dòng tiền là phương pháp để kiểm tra sức khỏe tài chính của công ty bạn. Đây là nghiên cứu về sự chuyển động của tiền mặt trong doanh nghiệp, hay còn được gọi là ngân sách tiền mặt, để xác định các mô hình thu chi tiền mặt.
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Hai trong số các báo cáo tài chính mà mọi công ty cần phải chuẩn bị là Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và báo cáo lưu chuyển tiền mặt. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh cho thấy lợi nhuận hoặc thu nhập ròng của công ty. Báo cáo lưu chuyển tiền mặt cho thấy tình hình tiền mặt của công ty.
Một chủ doanh nghiệp cần phải nhìn vào hai năm cuối cùng của bảng cân đối kế toán của công ty và so sánh sự khác biệt giữa hai bảng đó để phát triển các báo cáo lưu chuyển tiền mặt. Với thông tin từ báo cáo kết quả kinh doanh, chẳng hạn như lợi nhuận, lỗ và khấu hao, cũng như thông tin từ bảng cân đối kế toán, đặc biệt là việc tài sản và nợ hiện tại đã thay đổi như thế nào, bạn có thể phát triển các báo cáo lưu chuyển tiền mặt của mình.
Các thành phần báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ được trình bày theo 3 hoạt động:
Hoạt động kinh doanh: bao gồm các khoản lợi nhuận, khấu hao, biến động hàng tồn kho, biến động khoản phải thu…, dòng tiền từ hoạt động kinh doanh yêu cầu phải dương trong hoạt động của doanh nghiệp.
Công thức tính:
Tiền thu từ bán hàng hóa dịch vụ – Tiền chi từ bán hàng hóa dịch vụ = Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh
Nếu kết quả âm tức là doanh nghiệp không tạo ra tiền. Khi dòng tiền hoạt động kinh doanh âm từ 1-2 năm thì chúng ta cũng tạm chấp nhận được nếu hiểu rõ nguyên nhân (ví dụ có những doanh nghiệp có đặc thù và bị luật ràng buộc kiểu như doanh nghiệp Bất Động Sản, phải đến khi bàn giao nhà mới được hạch toán lợi nhuận, trong khi đó từ lúc động thổ đến lúc hoàn thiện bàn giao nhà mất vài năm trời, dòng tiền lưu chuyển thời điểm này sẽ bị thiếu hụt trầm trọng, thậm chí âm. Đó không phải do doanh nghiệp có vấn đề mà là do doanh nghiệp đang dồn tiền vào đầu tư nhiều mà lại chưa thu được tiền ngay). Nhưng nếu âm triền miên tới 5-6 năm liền thì khả năng xảy ra thảm họa là rất lớn.
Hoạt động đầu tư: bao gồm các hoạt động mua sắm, xây dựng, thanh lý, nhượng bán các tài sản dài hạn và các khoản đầu tư khác không thuộc các khoản tương đương tiền.
Công thức tính:
Tiền thu từ bán các khoản đầu tư & tài sản dài hạn – Tiền chi mua các khoản đầu tư & tài sản dài hạn = Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động đầu tư
Hoạt động tài chính: bao gồm các hoạt động tạo ra các thay đổi về quy mô và kết cấu của vốn chủ sở hữu và vốn vay của doanh nghiệp.
Công thức tính:
Tiền thu từ các khoản vay & thu VCSH – Tiền trả nợ vay & hoàn VCSH = Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động tài chính
Nếu chúng ta tìm thấy trong dòng tiền này có mục chi trả cổ tức, hoặc mua lại (thu hồi cổ phiếu) thì là dấu hiệu tốt, do công ty biết chia sẻ lợi nhuận cho cổ đông, các mục này càng liên tục qua nhiều năm thì càng là tốt.
Mẫu báo cáo lưu chuyển tiền tệ
7 lưu ý khi lập và trình bày báo cáo lưu chuyển tiền tệ
- Xác định khoản Tương đương tiền và các nghiệp vụ dịch chuyển nội bộ giữa Tiền và Tương đương tiền
- Tách biệt 3 loại hoạt động: kinh doanh, đầu tư và tài chính phù hợp nhất với đặc điểm kinh doanh của doanh nghiệp
- Trình bày trên cơ sở thuần:
- Thu và chi hộ khách hàng, chủ sở hữu tài sản; Các quỹ đầu tư giữ cho khách hàng…
- Vòng quay nhanh, thời gian đáo hạn ngắn: không quá 3 tháng.
- Quy đổi ngoại tệ ra đồng tiền ghi sổ kế toán theo tỷ giá thực tế tại ngày lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
- Không trình bày giao dịch không trực tiếp sử dụng tiền
- Việc mua tài sản bằng cách nhận các khoản nợ liên quan trực tiếp hoặc thông qua nghiệp vụ cho thuê tài chính
- Việc mua một DN thông qua phát hành cổ phiếu
- Việc chuyển nợ thành vốn chủ sở hữu.
- Trình bày thành riêng biệt Số dư đầu kỳ và cuối kỳ, ảnh hưởng của thay đổi tỷ giá hối đoái, tương ứng trên Bảng Cân đối kế toán.
- Trình bày ghi chú (giá trị và lý do) cho các số dư cuối kỳ lớn nhưng không được sử dụng.
Để có một bức tranh đầy đủ về doanh nghiệp, ngoài việc đọc hiểu báo cáo lưu chuyển tiền tệ, bạn cần phải xem xét và đánh giá các bảng báo cáo tài chính dưới nhiều góc độ và so sánh với các doanh nghiệp đối thủ. Thêm vào đó cần phân tích tình hình vĩ mô ngành và cả nền kinh tế để có những quyết định chính xác nhất.
Tham gia khóa học “Giám đốc tài chính” tại Học viện Doanh nhân Vân Nguyên Edubiz không chỉ giúp bạn lập báo cáo tài chính một cách thành thạo mà còn giúp bạn trở thành một CFO chuyên nghiệp.
