Chiến lược tài chính là gì? Quy trình xây dựng toàn diện

Chiến lược tài chính là phần không thể thiếu trong quy trình quản trị doanh nghiệp. Đây là yếu tố then chốt quyết định sự thành – bại của tổ chức. Chiến lược được thực thi tốt đồng nghĩa với việc doanh nghiệp đạt hiệu suất cao. Vậy chiến lược tài chính là gì? Công thức nào để xây dựng một kế hoạch thực thi tốt, đảm bảo sức khỏe tài chính? Hãy cùng Vân Nguyên Edubiz tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Nội Dung

Chiến lược tài chính là gì?

Chiến lược tài chính là gì?

Chiến lược tài chính (Financial strategy) là bản kế hoạch dài hạn nhằm định hướng việc quản lý, sử dụng và phát triển các nguồn lực tài chính của doanh nghiệp một cách hiệu quả. Đây là công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu kinh doanh thông qua việc:

Tối ưu dòng tiền, đầu tư hợp lý.
Quản trị rủi ro.
Nâng cao lợi nhuận.

Theo một cách ngắn gọn, khái niệm này được hiểu là kế hoạch để Giám đốc tài chính (CFO) xác định cách doanh nghiệp sẽ huy động, phân bổ và sử dụng vốn để đạt được các mục tiêu tài chính cụ thể trong từng giai đoạn phát triển.

Phân biệt các dạng của chiến lược tài chính trong doanh nghiệp

Tiêu chí	Quản trị tài chính	Đầu tư tài chính
Khái niệm	Quá trình quản lý và kiểm soát các hoạt động tài chính nội bộ của doanh nghiệp.	Sử dụng nguồn lực tài chính để đầu tư vào các tài sản, dự án nhằm sinh lời.
Mục tiêu chính	Đảm bảo hiệu quả trong việc sử dụng vốn, kiểm soát chi phí và tối ưu lợi nhuận.	Tăng trưởng tài sản, sinh lời từ đầu tư, mở rộng quy mô.
Phạm vi áp dụng	Nội bộ doanh nghiệp (dòng tiền, chi phí, ngân sách, rủi ro).	Nội bộ và bên ngoài (cổ phiếu, trái phiếu, liên doanh,…).
Hoạt động chính	– Financing – Tìm tiền. – Investing – chi tiền. – Divided – chia tiền.	– Đầu tư tài sản cố định. – Đầu tư tài chính ngắn hạn/dài hạn. – Góp vốn liên kết.
Tính chất	Mang tính kiểm soát, ổn định và vận hành hàng ngày.	Mang tính chiến lược, định hướng rõ ràng và tiềm ẩn rủi ro cao.
Tác động đến doanh nghiệp	Ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất và sức khỏe tài chính.	Tác động đến tăng trưởng dài hạn, giá trị doanh nghiệp và vị thế cạnh tranh.

=> Tìm hiểu thêm: Quản trị tài chính là gì? Vai trò, nguyên tắc và quy trình

Các yếu tố tạo nên chiến lược tài chính hoàn chỉnh

Các yếu tố tạo nên chiến lược tài chính

Báo cáo dự toán ngân sách

Khi đưa ra quyết định, Giám đốc tài chính (CFO) cần dựa trên báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Để đọc hiểu được loại báo cáo này, nhà quản trị cần dựa trên các nội dung sau:

Báo cáo hoạt động kinh doanh.

Bảng cân đối kế toán.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ.

Phát triển báo cáo tài chính/ngân sách dự kiến

Bên cạnh việc sử dụng báo cáo sẵn có, doanh nghiệp cần:

Xây dựng mô hình tài chính dự phóng cho 1–3 năm tới.
Thiết lập các chỉ số tài chính KPI để đo lường hiệu quả.
Sử dụng phần mềm hỗ trợ như Excel, ERP hoặc phần mềm tài chính chuyên biệt.

Điều này giúp CFO có thể điều chỉnh chiến lược tài chính nhanh chóng nếu có biến động.

Quản lý và sử dụng quỹ

Một chiến lược tài chính rõ ràng đi kèm với cơ chế quản lý quỹ trong doanh nghiệp như:

Quỹ đầu tư phát triển
Quỹ dự phòng rủi ro
Quỹ tiền mặt và thanh khoản

Nhà quản trị cần sử dụng quỹ minh bạch và linh hoạt. Thêm vào đó, cần có sự theo dõi chặt chẽ nhằm tránh lãng phí hoặc sai lệch dòng tiền.

=> Tìm hiểu thêm: Dòng tiền là gì? Cách quản lý dòng tiền doanh nghiệp hiệu quả

Phân tích và đánh giá về giá trị doanh nghiệp

Việc định giá và theo dõi giá trị doanh nghiệp (Enterprise Value) giúp:

Xác định khả năng huy động vốn hoặc gọi đầu tư.
Lập kế hoạch IPO (Phát hành cổ phiếu lần đầu), M&A (Sáp nhập/mua lại doanh nghiệp) hoặc thoái vốn.
Đánh giá mức độ hấp dẫn của doanh nghiệp với nhà đầu tư.

Quy trình xây dựng chiến lược tài chính chi tiết

Quy trình xây dựng định hướng tài chính

Chiến lược tài chính không chỉ là một bản kế hoạch trên giấy hay sự mường tượng trong suy nghĩ. Nó là một quy trình liên kết chặt chẽ với nhau nhằm đảm bảo tính thực tiễn, hiệu quả và khả năng ứng dụng trong dài hạn.

Xác định nhu cầu vốn

Bước đầu tiên khi xây dựng chiến lược, nhà quản trị cần xác định rõ mục tiêu và nhu cầu tài chính của doanh nghiệp là bao nhiêu. Để hiểu được mục tiêu mà tổ chức cần, CFO cần phân tích:

Tình hình tài chính.
Xây dựng kế hoạch kinh doanh ngắn/trung/dài hạn.
Dự báo nhu cầu lưu động vốn và đầu tư tài sản cố định.
Nghiên cứu các trường hợp rủi ro và đưa ra các giải pháp phù hợp.

Phân tích tiềm năng và năng lực kinh doanh của doanh nghiệp

Sau khi đã xác định được nhu cầu tài chính, CFO cần xem xét nguồn lực nội tại của doanh nghiệp dựa trên:

Năng lực tài chính nội tại (tỷ suất lợi nhuận, vòng quay vốn, hiệu quả chi phí…)
Tiềm năng phát triển thị trường, sản phẩm, khách hàng

Năng lực vận hành, quản trị, nhân sự có đủ đáp ứng kế hoạch tài chính không?

Thiết lập mục tiêu chiến lược tài chính phù hợp

Mục tiêu tài chính cần cụ thể – khả thi và đo lường được. Nhà lãnh đạo có thể dựa vào nguyên tắc SMART để đưa ra mục tiêu phù hợp với năng lực thực tế. Trong bước này, nên tránh đưa ra KPI quá cao. Nếu không, đội ngũ nhân sự sẽ khó đạt được và dẫn đến chán nản.

Lập kế hoạch tài chính

Khi đã có mục tiêu, bạn cần bắt tay lập kế hoạch tài chính. Kế hoạch này bao gồm:

Dự báo doanh thu, chi phí, lợi nhuận.
Dòng tiền theo từng quý, từng năm;
Xác định nguồn vốn huy động từ nội lực hay bên ngoài (vay ngân hàng, phát hành cổ phiếu, kêu gọi đầu tư…).

Doanh nghiệp cũng cần xây dựng các kịch bản tài chính trong điều kiện bình thường, tăng trưởng tốt hoặc khi thị trường xấu đi, nhằm đảm bảo chiến lược có tính linh hoạt và ứng phó nhanh.

Triển khai và giám sát chiến lược tài chính

Tiếp theo là bước triển khai và giám sát thực hiện chiến lược tài chính. Các bộ phận liên quan cần được phân công nhiệm vụ cụ thể, kèm theo KPI rõ ràng.

Doanh nghiệp cần thường xuyên rà soát, kiểm tra dòng tiền, ngân sách thực hiện, so sánh với kế hoạch để kịp thời điều chỉnh nếu cần.

Đo lường, đánh giá và điều chỉnh chiến lược tài chính

Cuối cùng, doanh nghiệp cần tiến hành đo lường, đánh giá và điều chỉnh chiến lược tài chính theo định kỳ. Việc này giúp xác định xem chiến lược đang đi đúng hướng hay không, có cần thay đổi mục tiêu hoặc phân bổ lại nguồn lực hay không.

Các công cụ như phân tích chỉ số tài chính, báo cáo hiệu suất, so sánh theo thời gian và theo ngành sẽ hỗ trợ quá trình này.

Những yếu tố sẽ ảnh hưởng đến chiến lược tài chính doanh nghiệp

Các yếu tố ảnh hưởng đến ngân sách doanh nghiệp

Yếu tố nội bộ

Đây là những yếu tố xuất phát từ bên trong doanh nghiệp, có thể kiểm soát hoặc điều chỉnh được. Chúng đóng vai trò cốt lõi trong việc thiết lập và triển khai chiến lược tài chính:

Tình hình tài chính hiện tại: Bao gồm cơ cấu vốn, dòng tiền, khả năng thanh khoản, nợ vay, tỷ suất lợi nhuận, và các chỉ số tài chính. Một doanh nghiệp có nền tài chính vững chắc sẽ có nhiều lựa chọn chiến lược hơn.
Mục tiêu và chiến lược kinh doanh: Chiến lược tài chính phải phù hợp với mục tiêu phát triển tổng thể của doanh nghiệp. Ví dụ, doanh nghiệp theo đuổi tăng trưởng nhanh sẽ cần chiến lược huy động vốn chủ động và đầu tư mạnh mẽ.
Cơ cấu tổ chức và năng lực nhân sự: Khả năng quản trị tài chính, kinh nghiệm của đội ngũ kế toán – kiểm toán – tài chính, và hệ thống vận hành nội bộ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc thực thi chiến lược tài chính.
Năng lực công nghệ và hệ thống thông tin tài chính: Việc áp dụng các phần mềm tài chính, ERP hay công cụ phân tích dữ liệu có thể nâng cao hiệu quả lập kế hoạch và giám sát tài chính.
Văn hóa doanh nghiệp và khả năng chịu rủi ro: Mức độ chấp nhận rủi ro, tư duy đầu tư và phong cách quản trị cũng định hình cách doanh nghiệp xây dựng và điều chỉnh chiến lược tài chính.

Yếu tố ngoại cảnh

Đây là những yếu tố đến từ bên ngoài doanh nghiệp, thường không thể kiểm soát nhưng cần theo dõi sát để kịp thời điều chỉnh chiến lược:

Môi trường kinh tế vĩ mô: Tăng trưởng GDP, lạm phát, lãi suất, tỷ giá, thị trường chứng khoán và chu kỳ kinh tế đều ảnh hưởng đến chi phí vốn, khả năng huy động vốn và nhu cầu đầu tư.
Chính sách pháp lý và thuế: Sự thay đổi trong luật thuế, quy định tài chính – ngân hàng, hoặc chính sách ưu đãi đầu tư sẽ tạo ra rủi ro hoặc cơ hội mới cho doanh nghiệp.
Cạnh tranh trong ngành: Cường độ cạnh tranh, mô hình tài chính của các đối thủ, xu hướng chuyển đổi ngành có thể khiến doanh nghiệp cần điều chỉnh ngân sách, tái cấu trúc tài sản hoặc đầu tư công nghệ.
Xu hướng thị trường và hành vi người tiêu dùng: Sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng, thị hiếu thị trường, hoặc công nghệ mới có thể kéo theo những chiến lược tài chính linh hoạt như tăng chi cho R&D, marketing hoặc điều chỉnh danh mục đầu tư.
Rủi ro toàn cầu: Biến động địa chính trị, chiến tranh, đại dịch, biến đổi khí hậu… đều có thể ảnh hưởng đến dòng vốn, chi phí logistics, và khả năng tiếp cận thị trường nước ngoài.

Kết luận

Chiến lược tài chính là nền tảng để doanh nghiệp phát triển bền vững, kiểm soát rủi ro và tận dụng cơ hội tăng trưởng. Việc xây dựng chiến lược cần dựa trên phân tích nhu cầu vốn, năng lực nội tại và bối cảnh thị trường. Doanh nghiệp cũng cần linh hoạt điều chỉnh chiến lược theo thời gian để đảm bảo hiệu quả và thích ứng với thay đổi. Một chiến lược tài chính rõ ràng, thực tiễn và có tầm nhìn sẽ giúp doanh nghiệp đi xa hơn trên hành trình kinh doanh.

Enter your keyword

post